ÇEKEM
GÖKÇE
BURÇ
ÖKSEOTU
VISCUM ALBUM L.
(Loranthaceae-fam)
Bulunduğu Yerler: Meyve ve geniş yapraklı ağaçların dallarında bulunur.
Yapısı: Adeta kürevi koronlu, küçük, daima yeşil olan bitki, köke benzer yapılışı sayesinde, yarı asalak halde meyve ve diğer ağaçların dallarına musallat olarak yetişir. Sap 50 cm kadar yüksek, yaba şeklinde dal sallar, dallarda dallanır. Yapraklar soluk yeşil, derimsi, karşılıklı ters yumurta şeklinde, geniş mızrak biçimiyle dar mızrak arasıdır. Üstteki yapraklar gövdeye bitişiktir. Bitki iki evciklidir. Çiçekle bir cinsiyetli olup (5-6) kadarı bir arada olmakla beraber dal diplerinde bulunurlar. Meyve; yuvarlak, sulu bir çekirdekli yalancı çileğe benzer, 8-10 mm. Çapında bezelye tanesi büyüklüğündedir. Meyveler önce yeşil, olgunlaşınca beyaz veya saydamdır.Mart-Nisan aylarında çiçek açar.
Kullanılan Kısımlar: Yaprakları ile körpe dallar; iğne yapraklı ağaçlarda yetişenler Eylül ayından Mart ayına kadar olan devrede, 25 cm. alttan kesilir. Temizlendikten sonra gölgede veya 45 dereceye kadar sıcaklığı olan fırınlarda kurutulur. Kuru çekem yeşilımtırak sarı renkte, kokusuz, az buruk tattadır. %12 kadar rutubete müsaade edilir. Kağıt veya kenevir torbalarda yada balya halinde paketlenir. Gölgede, kuru ve havadar binalarda muhafaza edilir.
Kimyevi Terkibi: Uç kısımlar % 30 kadar (a-pinen, limon, borneol, bornilasetat, kadinen, silvestren, dipentetn, bileşik esterler ve serbest alkollerden ibaret) eterik yağ; reçineler, madeni tuzlar, B, C, K vitaminleri, provitamin A, tanenler, acı maddeler, pinikrin, pinisikrin vs. ihtiva eder.
Hangi Hastalıklarda Kullanılır: Kan basıncını 8tansiyon) hissedilecek derecede düşürür. Kan dindirici etkiye sahiptir. Sinir sistemi hastalıklarında (genellikle sara hastalığının bazı şekillerinde) yardımcı ilaç olarak kullanılır. Huş ağacından toplanan çekemde yukarıdaki hastalıklardan başka, çocuklarda görülen sipastik durumlar, baş ağrısı, nevralji, rahim kanamaları, devamlı ve ağrılı adet kanamaları ve burun kanamalarında tedavi edici etkiye sahiptir.
Halk tebabetinde; irade dışı titreme, dalakta meydana gelen hastalıklar, emzikli annelerde meydana gelen süt yetersizliği vs. de kullanılır. Meyveler; baş dönmesi, boğmaca, şişlikler ve urlara uygulanır.
Kullanılışı: İnce kıyılmış çekem yaprak ve bir çorba kaşığı 0,5 lt. suda 10 dk kaynatılır. Süzüldükten sonra günde 3 defa yemeklerden evvel 1 kahve fincanı alınır. Meyvelerden de yemek sonraları 1-2 adet az su ile alınır. Zehirli olduğundan dolayı devamlı alınmamalıdır.