Lavanta Çiçeği

Lavanta

Lavanta, ballıbabagiller familyasındandır. Anayurdu Akdeniz havzası olan Lavandula cinsi, kışın yapraklarını dökmeyen 20 kadar çalımsı görünüşlü çokyıllık bitki türünün ortak adı lavantadır. Bu türlerden bazısı ülkemizde de yetişmektedir. Bunlardan konumuzla ilgili olan ikisini, önce İngiliz lavantası (L. angustifolia-L. spica=L. vera=L. officinalis) türünü ve daha sonra ayrı bir bölümde Karabaş lavantası (L. stoechas) türünü ele alacağız.

İngiliz lavantası ya da kısaca lavanta, en çok 1 m. kadar boylanabilir. Gövdesi dört köşe kesitli, yeşil renkli ve hoş kokuludur. Ancak, bitkinin ikinci yılında gövde odunsulaşır. Grimsi yeşil renkli, ince uzun ve hoş kokulu yaprakları; uzun sapların ucunda seyrek başaklar oluşturarak yaz aylarında açan, çok kokulu, mavisi renkli çiçekleri vardır.

Bitkinin gövde, yaprak, sap ve çiçeklerine özel kokusunu veren, bunların üzerinde bulunan küçük yıldızsı tüyleridir. Lavantanın sonbaharda olgunlaşan küçük meyvelerinin her birinde, dörder adet fındıkçık şeklindeki tohumu yer alır. Güneşli ve açıklık alanları, suyu iyi akıntılı kireç içeren kumlu toprakları seven, tohumlarıyla, sonbaharda alınan gövde çelikleriyle ya da bitki tabanının bölünmesiyle çoğaltılır.

İçinde organik asitler bulunan uçucu yağ ile glikozitler, alkaloitler ve tanen gibi maddeleri içerir. Bu uçucu yağın damıtılmasıyla elde edilen lavanta esansı (lavantayağı) parfümeri endüstrisinde önemli bir hammadde olarak kullanılır. Ayrıca geleneksel şekilde lavantanın yaprak ve çiçekleri odalarımıza güzel koku veren potpuri tabağına, yatak odalarımızdaki güzel koku torbalarına konulur. Lavanta esansı yatak çarşaflarına serpilir.

Sağlığa yararlı etkileri uzun zamanlardan beri bilinen ve kullanılan lavantanın tıbbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri :

Kimyevi Terkibi: (linalilasetat, l-linalool, nerol, graniol, borneol, sitral, sineol, a-pinen, osimen, a-flaudren, kanfen, a-B- kariofilen, kumarin, furfurol vesairen mürekkep eterik yağ, sepi maddeler saponinler glikozidler ve acı maddeler vs. ihtiva eder.

Hangi Hastalıklarda Kullanılır?: Bitki sinirleri yatıştırıcı ağrıları rahatlaştırıcı ve dezenfeksiyon tesirdedir. Zindeleştirici ve idrar söktürücü te siri vardır. Nevrasteni, migren, histeri, asabi kalp hastalıklarına karşı kullanılır. Aynı zamanda bağırsak ağrıları, uykusuzluk, gastrit, bağırsaklarda gaz birikintisine karşı kullanılması tavsiye edilir.

Lavanta çiçeği halk tababetince baş ağrıları, şizofreni, baş sersemliği halinde, haricen mide ağrılarna, feçlere romatizmaya konur. Naftalin yerine elbiseler arasına serpiştirilerek güvelere karşı kullanılır. İspirtoda eritilen eterik yağ romatizma ağrılarına karşı çok iyi tesir yaptığından kullanılabilir. Lavanta çiçeği parfümeri ve içki sanayiindede kullanılır.”