ACI SÜT OTU
POLYGALA AMARAL
(Polygaraceae-fam)
BULUNDUĞU YERLER:Bütün veya yarı gölgeli orman alanlarında, yalnız kireçli topraklarda yetişir.
YAPISI:5-20 cm. yüksek, sürüngen veya yaslanık, dallı çok yıllık otsu bir bitkidir.Kök sapı vardır.Dip yapraklar rozet şeklinde toplu halde, gövde yaprakları almaşık, çiçekler mavi menekşe, çiçek demetisalkım halinde,toplu haldedir.Çanak 5 yapraklı,ikisi taç görünüşünde renkli,iri (kanatçıklar) yaprakçıklar,taç yaprakları 3 adettir.Erkek organlar 8 adet olup hem kendi aralarında ve hemde taç yaprakları ile kaynaşmış durumdadırlar.Meyve kalp biçiminde ve her bölmede ikişer tohum bulunur.
KULLANILAN KISIMLAR:Kökleriyle birlikte köksaplar kullanılır.Bunlar ilkbaharda bitki uyanmadan evvel (Mart ayında) veya güzün,meyvelerin olgunlaşmasından sonra (Eylül-Ekim aylarında) çıkarılır, yıkanır, gölgede veya 45 dereceye kadar ısılı ısılı fırınlarda kurutulur.Kuru kökler boz kahve renginde,kokusuz ve az acı tattadır.Rutubet miktarı %14’tür.Torba veya balya halinde paketlenir.Kuru ve havadar binalarda muhafaza edilir.
KİMYEVİ TERKİBİ:Poligamaların, saponinler, senegin ve poligal asidi, eterik yağ, katı yağ, gaulterin glikozodi, tanenler vs. ihtiva eder.
HANGİ HASTALIKLARDA KULLANILIR:Öksürük dindirici ve iştah açıcıdır.
Acı sütotu halk tababetinde öksürük, bronşit, akciğer iltihabı, mide ve bağırsak ağrıları, ishal, verem, amfizem, nefes darlığı, gastrit, emzikli annelerde süt artışı v.s kullanılması tavsiye edilir.Haricen yara ve ekzamalara konur.
KULLANILIŞI:Bitkiden 1 kahve kaşığı 400 gr. kaynar su ile haşlanır, 2 saat bekletilir.Günde 4 defa yemeklerden evvel birer çay bardağı alınır.
Halk tababetimizde büyük acı sütotu (Polygala major Jacq.) aynı hastalalıklara karşı kullanılır.