Ölmezdiken,
Tavşanmemesi
( Ruscus aculeatus )
Familyası; Kuşkonmazgiller, Spargelgewâchse, Asparagaceen
Drugları; Ölmez diken kökü; Rusci radix
Ölmez diken kökü çay ve natürel ilaç yapımında kullanılır. Meyveleri hafif zehirli olduğundan yenmezler.
Giriş; Ölmez dikenin haricinde iki tür daha vardır fakat bunların kökü kullanılmadığından onlara burada yer vermeyeceğiz. Latince Ruscus taşralı (kasabalı, köylü) anlamına gelir ve aculeatus kelimesi de dikenli anlamına gelir. M.Ö kullanıldığını DİOSKURİDES’den öğreniyoruz ve 1955de Fransız aslılı Araştırmacılardan; LAPIN ve SANNIE bitki kökündeki Steroid saponinlerden; Ruscogenin ve Neoruscagenini keşfetmişlerdir. Bu keşiften sonra bitkinin değeri artmıştır.
Botanik; Bitki 40-100cm boyunda çok yıllık kökleri derinlere uzanır ve yer yer yumralara sahiptir. Gövde dikine yükselirken çatallaşır ve dalları yaprağa benzer yan sürgünlerle (Phyllokladin) bezenmiştir. Yaprakları; oval uçları sivri ve dikenli, sert yaprakları derimsi kenarları bütündür. Çiçekleri diğer bitkilerden farklı olarak yaprak ortasından çıkan küçük bir sap üzerinde ve yeşilimsi beyaz renktedir. Meyveleri yaprakların tam ortasında olup böylece ucu dikenli olan diğer yapraklardan korunur. Meyveleri koyukırmızı renkli küre şeklinde ve nohut büyüklüğündedir.
Yetiştirilmesi; Çok soğuk olan yörelerde yetişmez çünkü dona karşı dayanıklı değildir. Vatanı Akdeniz ve Karadeniz ülkeleri olup zamanla orta Avrupa’ya kadar yayılmıştır.
Hasat Zamanı: Sonbaharda sökülen kökleri temizlenir, kurutulur ve özel kaplarda muhafaza edilir.
Kullanılması;
a)Araştırmalara göre başta; basur ve Toplardamar rahatsızlıklarına karşı kullanılır.
b)Komisyon E’nin 12.07.1991 tarih ve 127nolu Monografi bildirisinde Ölmez diken proparatlarının (ilaçlarının) başta; Kronik toplardamar zafiyeti, bacaklarda ağrı ve ağırlık, Baldırlarda gece krampları, kaşıntılar ve şişmelerine ve de bağırsak rahatsızlıklarından; kaşıntı ve yanmış gibi ağrılara karşı kullanılır.
c)Halk arasında; Variz(Toplardamarların sarkması ve bu sarkıklarda kan birikmesi), Flebit (Toplardamar iltihaplanması), toplardamar genişlemesi, bacaklarda trombaz, toplardamarlarda kan dolaşımı zafiyeti, kılcal damarların genişlemesi ve gevşemesi nedeni ile El, yüz ve baldırda kızarıklıkların oluşması, dokuların su toplaması ve basura karşı kullanılır.
Açıklama; Bazı insanların aşırı Alkol, Sigara, Kahve ve kimyasal ilaç kullanmaları sonucu kılcal damarları genişler, gevşer ve vücudun çeşitli yerlerinde (yüz, El, Bacak ve uylukta) kırmızı veya morumsu kırmızı çeşitli büyüklükte lekeler oluşur(Couperose). Kimyasal ilaçlarla tedavi edilemeyen bu rahatsızlığı ölmez diken praparatları ile tedavi etmek mümkündür.
Çay; Ölmez diken köklerinde iki kahve kaşığı ince kıyılarak demliğe konur ve üzerine 300-400ml kaynar su ilave edilir ve 5-10dakika demlemeye bıraktıktan sonra süzülerek içilir.
Çay Harmanları;
Ölmez diken merhemi: İçinde sıcak su olan bir kazanın içine 2. bir kazan yerleştirilir ve 100gr Vaselin + 100gr Prafin eritildikten sonra içine 50gr Ölmez diken kökü konur ve karıştırılır. Bu karışım 24saat buzdolabında bekletildikten sonra hafif eritilerek süzülür ve ölmez diken merhemi elde edilir.
Homeopatide; Ölmez diken köklerinden 20gr ince kıyılarak bir şişeye konur ve üzerine 80ml alkol ilave edilir ve 4-6 hafta bekletildikten sonra süzülerek homeopatide <> adı ile anılan tentür elde edilir.