Bulunduğu Yerler: Çayır, orman ve orman alanlarda, alçak yerlerde, dağ kuşaklarında yetişir.
Yapısı: Tababette kullanılan birkaç salepotu vardır. Bunlar çok yıllık otsu bir bitkilerdir. Yapraklar eliptik, döl yatağına doğru daralırlar. Yapraklar yeşil, almaşık, bütün kenarlı, damarlar paralel veya yay şeklinde olup gövdeyi sarralar. Çiçekler şekil itibarıyla 6 çeşittir. Üstteki çiçek yaprakları mahmuzlarla kaplı, diğer beşi miğfer şeklinde toplu veya onlardan ikisi açılmış durumdadır. Kaydettiğimiz salepotlarının hepsine ikişer ve buruşuktur. Ana yumru taşır ve bitkiyi besler, körpe yumrular (yavrular) sağlam suludurlar. Bu yumrulardan yeni bitkiler yetişecektir.
Kullanılan Kısımlar: Körpe yumrular kullanılır. Bunlar çiçek açma zamanında (mayıs-temmuz aylarında) çıkarılır. En kaliteli olanlar çiçeklerin solmasından sonra toplananlardır, fakat bu zamanda da solduklarından otların arasında zor fark edilirler. Çıkarılan yumrular temzilenir, yıkanır, ipe dizilir, sonra kaynak suya batırılarak 3-4 dakika tutulur. Bu iş filizlenmemeleri için yapılır. Gölgede veya 60 dereceye kadar ısılı fırınlarda kurutulur. Kuru yumrular yuvarlak, yumurta veya aya şeklindedirler, sarımtrak mat veya kahverengi ve helmemsi tatta, kokusuzdurlar. Rutubet payı % 14 tür. Torbalarda paketlenir ve havadar kuru binalarda muhafaza edilir.
Kimyevi Terkibi: Yumrularda % 50 kadar helme, % 31 kadar nişasta, % 13 kadar dekstrin, metilpentozan, sakkaroz, madeni tuzlar vs toprak üstü kısımlarında lorogsin glikozidi bulunmuştur. Benekli salepotu, damlalı salepotu ve noktalı salepotu yumrularında acı madde ve eterik yağ bulunmuştur. Noktalı salepotunun yerüstü kısımlarında karotin, kversitrin ve pektin bulunmuştur. Miğferli salepotunun yapraklarında glikozidler ve kumarin bulunmuştur.
Halk tebabetinde kullanımı: Yumuşatıcı ve iltihaplanmaya karşı etkilidir Salep halk tababetinde öksürük, bronşit, solunum yolu iltihabı (trachetis), zatürre, mide ve bağırsak iltihabı ve ülseri, mide ve bağırsak ağrıları, çocuk ishali, panzehir olarak bazı zehirlenmelere karşı, haricen de yara , çıban, eziklere karşı lapa halinde kullanılır.
Hazırlanışı(1 litre süte)
Malzemeleri :
Yarım çorba kaşığı salep
4 bardak süt
2 çorba kaşığı toz şeker
Tarçın
Vanilya
Yapılışı
Salep ve şekeri,vanilyayı tamamen karıştırın.
Karışımı bir tencereye alın.
Sütü üzerine yavaş yavaş ekleyerek tamamını eritin.
Kısık ateşte sürekli karıştırarak pişirin.
15 dakika kadar pişirmeye devam edin.
Koyulaşmaya başladığında ateşten alın.
Fincanla servis ettiğiniz salebi toz tarçınla süsleyin.
