ZAKKUM, ZIKKIM AĞACI, AĞLI AĞACI
NERIUM OLEANDER L.
(Apocynaceae-fam.)
DİKKAT! ZAKKUM GLİKOZİDLERİNİN BARİZ KUMULATİF (ORGANİZMADA BİRİKİCİ)
TE’SİRİ VARDIR. BİTKİ ZEHİRLİDİR. DOKTOR KONTROLÜ ALTINDA ALINMALIDIR.
Bulunduğu Yerler: Zakkum ağacının vatanı Akdeniz bölgesidir. Süs bitkisi olarak yetiştirilir.
Yapısı: 4 m. kadar yükseklikte daima yeşil küçük bir ağaç veya çalıdır. Yapraklar boz yeşili, eşkenar mızrak şeklinde, karşılıklı ve derimsidir. Çiçekler pembe, seyrek olarak beyaz, kırmızı veya sarı renkte olurlar. Çiçekler gövdenin ucunda yarım siperlik halinde bulunurlar.
Kullanılan Kısımlar: Yapraklar , bazen de kök ve tohumlar kullanılır. Yapraklar ilkbaharda çiçek açmaya başlarken veya sonbaharda bitki büyümesine son verdiği zaman toplanır., gölgede veya 50 dereceye kadar ısılı sıcaklıktaki fırınlarda kurutulur. Kuru bitki yaprakları boz yeşil, kokusuz ve acı bir tattadır. Kabul edilen rutubet % 12 dir. Torba veya balya halinde paketlenir. Kuru ve havadar binalarda muhafaza edilir.
Kimyevi Terkibi: Bitkinin bütün aksamı kalp glikozidleri ihtiva eder. Yapraklardan izole edilenler: oleandrin, dezasetil- oleandrin, adinerin, neriantin, nerin, başkaca ursol asidi, saponinler, rutin, kampferol 3-ramnolar, kalp glikozidleri içerir. Kortenerin, A ve B glikozidi; tohumlar da- nerigozid, dezasetilnerigozid, 16-anhidrodezasetiloleandrin, digistrozid, kriptograndozid Ai dezasetilkriptogeninler; digitoksigenin, oleandrigenin, gitoksigenin de içeriği bulunur.
Hangi Hastalıklarda Kullanılır: Kalp flikozidleri, kalp kaslar üzerinde seçkin bir tesir gösterir. Kalp hareketlerini kuvvetlendirir ve kan dolaşımını düzenler. Bitkinin, oleandomisin antibiyotiği sayesinde, antimikrobik te siri vardır. Kan dolaşımında 2ve 3 derece de kifayetsizlik, özellikle kalp yetersizliği ve düzensiz kalp atışları(ritmi) hastalıklarını tedavide kullanılır. Penisilin ve diğer antibiyotiklere karşı dayanlıklı olan stafilokoklara karşı oleandomisin antibiyotiği tatbik olunur.
Zakkum halk tababetinde sinir yıpranması, baş ağrısı, sara, felç gelmesi (apopleksi), uykusuzluk, kas spazmı, kusma, ishal, bağırsaklarda gaz vs. ye karşı kullanılır. Haricen; sulu ekzama ve mantarlara konur. Diş ve diş eti ağrılarında (ağız çalkalamak suretiyle) kullanılır.
Kullanılışı: Bitkiden 1 kahve kaşığı 0,5 lt. kaynar su ile haşlanır ve 1 saat bekletilir. Yemeklerden evvelgünde 3 defa birer çay bardağı alınır.