BANOTU (SİYAH). GAVUR HAŞHAŞI
HYOSCYAMUS NIGER L
(Solanaceae-fam)
BULUNDUĞU YERLER:Memleketin her tarafında ve genellikle yol boylarında bulunur.
YAPISI:Bir veya çok yıllık yapışkan, fena kokulu, yumuşak tüylü, dallı, sap; 80 cm. kadar yükseklikte otsu bir bitkidir.Yapraklar tüylü, parçalı, üst yüzü koyu yeşil, alt yüzü daha açık yeşildir.Dip yaprakları uzun saplı ve rozet şeklinde olup çiçek açma zamanında solarlar.Sap yaprakları; almaşık, sapsız ve gövdenin yarısını sarar.Çiçekler; iri, adeta yaprak koltuklarına yapışık vaziyette olup, sap ve dalların yukarısında, bir tarafa dizili üzüm tanecikleri biçimindedir.Çiçekler büyük çömlek şeklinde, ağız kısmı huni gibidir.Çanak yaprakları; 5 parçalı, sarımsı parçadır.Düzensiz menekşe damarları ile alacalanmış olup, taç yaprakları da 5 parçadır.Meyve; çömlek biçiminde kapalı kapsülden ibaret olup, içi böbrek şeklinde kırışık tohumlarla doludur.
KULLANILAN KISIMLAR:Çiçek açma devresinde, Haziran-Temmuz aylarında, iki yaşındaki bitkilerden toplanan yapraklardır.Koparılan yapraklar iyice tabakalar halinde sepetlere konmalı, çuval veya torbalara konan veya kalın tabakalar halinde tutulan yapraklar çabuk kızışır ve kuruma esnasında kararırlar.Gölgede veya 40 derece ısılı fırınlarda kurutulur.Çabuk kurutulması lazımdır.Kuru yaprakları boz yeşil, hafif uyuşturucu kokulu ve az acı bir lezzettedir.%12 rutubete müsaade edilir.Tahta sandıklarda paketlenir.Aranılan bir bitkidir.Kuru ve havadar yerlerde muhafaza edilir.Bitkilerin toplama, kurutma işlerinde çalışanlar, işten sonra ellerini sabunla yıkamalıdır.
KİMYEVİ TERKİBİ:Hiosserin ve hiossinikrin alkaloidleri;muma benzer madde, reçine maddesi vs. tohumlar yağlı maddeler ve doymamış asidleri ihtiva eder.
HANGİ HASTALIKLARDA KULLANILIR:Bitki antispastik ve ağrı kesici tesirdedir.Tükrük, mide ve ter bezi salgılarının azalmasını sağlar.
Halk tababetinde mide ve bağırsak ağrılarına, nevralji, boğmaca, menenjit, romatizma, paraliz (sinir ve beyin), başağrısı, alkolik ve aterozklerotik heyecanlarında, yaşlılıkta titreme, uykusuzluk vs. de kullanılır.Haricen diş ağrısında ağız çalkalanır.1/10 nisbetinde yapraklar, kuvvetli isirto tentürü ile nevralji, romatizma ve nikrisilletine karşı oğuşturmada kullanılır.Bu maksat için taze baotu yaprakları aynı nispette lahaha yaprakları kaynatılarak lapa halinde konur.Kuru banotu yaprakları sigara gibi sarılarak dişetleri şişkinliklerine karşı, tatula, güzelavratotu ve oğulotu yaprakları ile sarılarak sigara-astımlı veya iltihabi menşe’li nefes darlığına karşı içilir.
KULLANIŞI:1 çorba kaşığı ufalanmış kuru yaprak 0,5 lt. kaynar suda 1 saat bekletilir, süzülür.Günde 3 defa yemeklerden evvel birer çorba kaşığı alınır.Doktor kontrolü altında kullanılmalıdır.